مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
منتشره در روزنامه رسمی شماره ۱۹۲۰۹ مورخ ۲۰/۱۱/۱۳۸۹
شماره۴۷/۲۵۱۲/ط – ۱۳۸۶/۴/۲۴
توضیح ضروری روزنامه رسمی:
نظر به اینکه پس از درج و انتشار مقررات برگزاری نیروهای مسلح در روزنامه رسمی شماره ۱۹۰۶۳ـ ۲۱/۵/۱۳۸۹ معاون محترم طرح و برنامه و بودجه ستاد کل نیروهای مسلح طی نامه شماره ۳۳/۲۵۱۲/ط ـ ۱۳/۷/۱۳۸۹ اعلام نموده‌اند در برخی موارد منتشره تناقضاتی مشاهده گردیده لهذا نسبت به ارسال مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح مصوب طی شماره ۴۷/۲۵۱۲/ط ـ ۲۴/۴/۱۳۸۶ درخواست انعکاس موارد گردیده‌اند که با توجه به استعلام معموله از معاونت محترم حقوقی و امور مجلس وزارت دادگستری و جوابیه ارسالی که مفاداً حکایت از ارسال اشتباهی متن اولیه ـ که منتشر گردیده است ـ از سوی معاونت طرح و برنامه وبودجه ستاد کل نیروهای مسلح می‌نماید لهذا ذیلاً مبادرت به انتشار مقررات موصوف می‌نماید.
در خصوص مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح گردشکاری بشماره ۷۲۲۴۱ به تاریخ ۷/۵/۱۳۸۵ به محضر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا تقدیم گردید. به موجب اوامر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا مقرر است:
«ر.س ک، اقدام شود (بند ۱ پیشنهاد).»
متن پیشنهاد مصوب:
«به استناد تبصره بند «ب» ماده «۱» قانون برگزاری مناقصات، مصوب سال۱۳۸۳، اختیار تصویب مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح را از ابتدای سال ۱۳۸۴ به ستاد کل اعطاء فرمایند تا هم مقررات موقت اعتبار یابد و هم پس از اتمام کار بررسی، مقررات جدید توسط ستاد کل ابلاغ و معتبر شمرده شود.»
با عنایت به مصوبه معظم‌له، بدینوسیله متن «مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح» در ۱۴ صفحه که با مشارکت و همکاری کلیه سازمانهای نیروهای مسلح تهیه شده است جهت اقدام ابلاغ می‌گردد.
بنا بر اجازه صادره، ملاک برگزاری مناقصات نیروهای مسلح از ابتدای سال ۱۳۸۴ ابلاغ موقت شماره ۴۱/۲۵۱۲/ط مورخ ۲/۵/۱۳۸۴ و از این تاریخ به بعد مقررات پیوست خواهدبود و در صورت وجود هرگونه ابهام از معاونت طرح و برنامه و بودجه این ستاد استعلام شود.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ـ سرلشکر بسیجی دکتر سیدحسن فیروزآبادی
مقررات برگزاری مناقصات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
فصل اول ـ کلیات
ماده۱ـ کاربرد
الف ـ این مقررات بمنظور تعیین روش یکنواخت در برگزاری مناقصات نیروهای مسلح براساس مصوبه مقام معظم فرماندهی کل قوا در تاریخ ۲۷/۳/۱۳۸۶ و تبصره بند «ب» ماده۱ قانون برگزاری مناقصات مصوب سال ۱۳۸۳ تهیه گردیده است.
ب ـ ستاد کل نیروهای مسلح، ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و کلیه واحدها و سازمانهای تابعه و وابسته به آنها از جمله دانشگاه‌ها، بنیادها، شرکتها و سایر مؤسسات موظف هستند مناقصات خود را با رعایت این مقررات انجام دهند.
ماده۲ـ تعاریف
واژگان خاصی که در این مقررات به کار برده شده، به شرح زیر تعریف می‌شوند:
الف ـ مناقصه: فرآیندی است رقابتی برای تأمین کیفیت موردنظر (طبق اسناد مناقصه)، که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه‌گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.
ب ـ مناقـصه‌گزار: دستگاه موضوع بنـد (ب) ماده (۱) این مقررات که مناقصه را برگزار می‌نماید.
ج ـ مناقصه‌گر: شخصی حقیقی یا حقوقی است که اسناد مناقصه را دریافت و در مناقصه شرکت می‌کند.
د ـ کمیته فنی بازرگانی: هیأتی است با حداقل سه عضو خبره فنی بازرگانی صلاحیتدار که از سوی مقام مجاز دستگاه مناقصه‌گزار انتخاب می‌شود و ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها و سایر وظایف مقرر در این مقررات را برعهده می‌گیرد.
هـ ـ ارزیـابی کیفی مناقصـه‌گران: عبارت است از ارزیـابی توان انجام تعـهدات مناقصه‌گران که از سوی مناقصه‌گزار یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی بازرگانی انجام می‌شود.
و ـ ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها: فرآیندی است که در آن مشخصات، استانداردها، کارایی، دوام و سایر ویژگی‌های فنی بازرگانی پیشنهادهای مناقصه‌گران توسط کمیته فنی بازرگانی بررسی، ارزیابی و پیشنهادهای قابل‌قبول برگزیده می‌شوند.
ز ـ ارزیابی مالی: فرآیندی است که در آن مناسب‌ترین قیمت به شرح مندرج در ماده (۲۰) این مقررات از بین پیشنهادهائی که از نظر فنی بازرگانی پذیرفته شده‌اند، برگزیده می‌شود.
ح ـ ارزیابی شکلی: عبارت است از بررسی کامل بودن اسناد و امضای آنها، غیرمشروط و خوانا بودن پیشنهاد قیمت.
ط ـ انحصار: انحصار در معامله عبارت است از یگانه‌بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود:
۱ـ اعلان هیأت وزیران برای کالاها و خدماتی که در انحصار دولت است.
۲ـ انتشار آگهی عمومی و آمادگی تنها یک متقاضی برای انجام معامله.
۳ـ تهیه گزارش کارشناسی و تأیید آن توسط مقام مجاز.
ی ـ برنامه زمانی مناقصه: سندی است که در آن زمان و مهلت برگزاری مراحل مختلف مناقصه، مدت اعتبار پیشنهادها و زمان انعقاد قرارداد مشخص می‌شود.
ک ـ مقام مجاز: عبارتند از رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سایر مقامات مجاز از سوی آنان که به استناد ماده ۵۳ قانون محاسبات عمومی کشور دارای اختیار و مسؤولیت تشخیص، تعهد، تسجیل و حواله در معاملات ذیربط هستند همچنین کلیه مدیران عامل یا روسای سازمان‌ها، شرکتها و مؤسسات وابسته به نیروهای مسلح.
ل ـ مناطق عملیاتی: به مناطقی اطلاق می‌شود که بنا بر ابلاغ ستاد کل نیروهای مسلح منطقه عملیاتی محسوب می‌گردد.
م ـ خرید اضطراری: معامله‌ای است که بنا به تایید مقام مجاز در شرایط عدم امکان رعایت تشریفات مناقصه جهت استفاده در مناطق عملیاتی صورت می‌گیرد.
ن ـ مسؤول آمادی یا مقام همطراز وی: به بلندپایه‌ترین معاون تخصصی مرتبط با موضوع معامله در سازمانهای اصلی اطلاق می‌شود.
س ـ معامله: منظور از معامله در این مقررات، تعاریف و چارچوب تعیین‌شده در قانون مدنی برای عقد، معامله و قرارداد می‌باشد و شامل هر گونه خرید، امور پیمانکاری و قراردادی می‌شود.
ماده۳ـ طبقه‌بندی معاملات
معاملات از نظر نصاب (قیمت معامله) به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱ـ معاملات کوچک: معاملاتی که به قیمت ثابت سال ۱۳۸۵ کمتر از بیست و پنج میلیون و سیصد و هشتاد هزار ریال (۲۵٫۳۸۰٫۰۰۰) ریال باشد.
۲ـ معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ مورد معامله بیش از سقف مبلغ معاملات کوچک بوده و از ده برابر سقف ارزش معاملات کوچک و بیست برابر در مناطق عملیاتی تجاوز نکند.
۳ـ معاملات بزرگ: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آنها بیش از ده برابر سقف ارزش مبلغ معاملات کوچک و بیست برابر در مناطق عملیاتی باشد.
تبصره۱ـ ستاد کل نیروهای مسلح حسب ضرورت در ابتدای هر سال نصاب معاملات را براساس شاخص بهای کالاها و خدمات و متناسب با معاملات نیروهای مسلح تعیین و به سازمانهای ذیربط ابلاغ می‌نماید.
تبصره۲ـ مبلغ نصاب برای معاملات کوچک و متوسط مبلغ مورد معامله و در معاملات بزرگ مبلغ برآوردی واحد متقاضی معامله می‌باشد.
تبصره۳ـ مبلغ یا برآورد معاملات مشمول هر یک از نصاب‌های فوق نباید با تفکیک اقلامی که به طور متعارف یک مجموعه واحد تلقی می‌شوند، خردشده و به نصاب پایین‌تر برده شود.
ماده۴ـ طبقه‌بندی انواع مناقصات در معاملات بزرگ
الف ـ مناقصات در معاملات بزرگ از نظر مراحل بررسی به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
۱ـ مناقصه یک مرحله‌ای: مناقصه‌ای است که در آن نیازی به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها نباشد. در این مناقصه پاکتهای پیشنهاد مناقصه‌گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه برنده مناقصه تعیین می‌شود.
۲ـ مناقصه دو مرحله‌ای: مناقصه‌ای است که به تشخیص مناقصه‌گزار، بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها لازم باشد. در این مناقصه، کمیته فنی بازرگانی تشکیل می‌شود و نتایج ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها را به کمیسیون مناقصه گزارش می‌کند و براساس مفاد مواد (۱۹) و (۲۰) این مقررات برنده مناقصه تعیین می‌شود.
ب ـ مناقصات در معاملات بزرگ از نظر روش دعوت مناقصه‌گران به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
۱ـ مناقصه عمومی: مناقصه‌ای است که در آن فراخوان مناقصه از طریق آگهی عمومی اعلام و منتشر می‌شود.
۲ـ مناقصه محدود: مناقصه‌ای است که در آن به تشخیص و مسؤولیت مقام مجاز، محدودیت برگزاری مناقصه عمومی با ذکر ادله تأیید شود. فراخوان مناقصه از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصه‌گران صلاحیتدار ‌]براساس ضوابط موضوع مواد (۱۳) و (۲۶) این مقررات[ به اطلاع مناقصه‌گران می‌رسد.
فصل دوم ـ سازماندهی مناقصات
ماده۵ ـ کمیسیون مناقصه
الف ـ کمیسیون مناقصه از اعضای زیر تشکیل می‌شود:
۱ـ مقام مجاز یا نماینده وی.
۲ـ ذیحساب یا عامل ذیحساب تأمین‌کننده اعتبار یا مدیر مالی حسب‌مورد.
۳ـ مسـؤول فنی سازمان منـاقصه‌گزار یا واحدی که مناقصه به درخواسـت وی برگزار می‌شود.
ب ـ کمیسیون با حضور هر سه نفر اعضای مزبور رسمیت دارد و تمام اعضاء مکلف به حضور در جلسه و ابراز نظر هستند.
تصمیمات کمیسیون با رأی اکثریت اعضاء معتبر خواهدبود.
ج ـ اعضاء کمیسیون مناقصه در شرکتهای وابسته به نیروهای مسلح توسط هیأت‌مدیره انتخاب می‌شوند.
ماده۶ ـ وظایف کمیسیون مناقصه
اهم وظایف کمیسیون مناقصه به شرح زیر است:
الف ـ تشکیل جلسات کمیسیون مناقصه در موعد مقرر در فراخوان مناقصه.
ب ـ بررسی پیشنهادهای مناقصه‌گران از نظر کامل بودن مدارک و امضای آنها و نیز خوانابودن و غیرمشروط‌بودن پیشنهادهای قیمت (ارزیابی شکلی).
ج ـ ارزیابی پیشنهادها و تعیین پیشنهادهای قابل قبول طبق شرایط و اسناد مناقصه.
د ـ ارجاع بررسی فنی پیشنهادها به کمیته فنی بازرگانی در مناقصات دومرحله‌ای.
هـ ـ تعیین برندگان اول و دوم مناقصه (طبق ضوابط مواد ۱۹ و ۲۰ این مقررات).
و ـ تنظیم صورتجلسات مناقصه.
ز ـ تصمیم‌گیری درباره تجدید یا لغو مناقصه.
ماده۷ـ هیأت رسیدگی به شکایات
به منظور رسیدگی به دعاوی بین مناقصه‌گر و مناقصه‌گزار هیأت رسیدگی در ستاد کل تشکیل می‌گردد. اساسنامه هیأت رسیدگی به شکایات جداگانه به تصویب ستاد کل خواهدرسید.
ماده۸ ـ وظایف هیأت رسیدگی به شکایات
الف ـ رسیـدگی به اعتراضات و شکایات مربـوط به اجرانـشدن هر یـک از مـواد این مقررات.
ب ـ صدور رأی تجدید یا لغو مناقصه.
تبصره۱ـ موارد زیر مشمول رسیدگی از سوی هیأت رسیدگی به شکایات نیست:
۱ـ معیارها و روش‌های ارزیابی پیشنهادها.
۲ـ ترجیح پیشنهاددهندگان داخلی.
۳ـ اعتراضاتی که یک ماه پس از اعتبار پیشنهادها ارسال شده باشد.
۴ـ شکایت برندگان مناقصات پس از انعقاد قرارداد.
تبصره۲ـ آئین‌نامه اجرائی این ماده پس از تصویب اساسنامه هیأت رسیدگی به شکایات به تصویب ستاد کل خواهد رسید.
فصل سوم ـ برگزاری مناقصات
ماده۹ـ فرآیند برگزاری مناقصه در معاملات بزرگ
فرآیند برگزاری مناقصه در معاملات بزرگ به ترتیب شامل مراحل زیر است:
الف ـ تأمین منابع مالی.
ب ـ تعیین نوع مناقصه (یک مرحله‌ای یا دومرحله‌ای، عمومی یا محدود) و دریافت مجوزهای لازم.
ج ـ تهیه اسناد مناقصه.
د ـ ارزیابی کیفی مناقصه‌گران در صورت لزوم به تشخیص مناقصه‌گزار.
هـ ـ فراخوان مناقصه.
و ـ ارزیابی پیشنهادها.
ز ـ تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد.
ماده۱۰ـ تأمین منابع مالی
الف ـ انجام معامله به هر طریق مشروط بر آن است که سازمانها و واحدهای ذیربط به نحو مقتضی نسبت به پیش‌بینی منابع مالی معامله در مدت قرارداد اطمینان حاصل نمایند و مراتب در اسناد مرتبط قید شده باشد.
ب ـ موضوع پیش‌بینی منابع مالی و نحوه ضمان تأخیر تعهدات برای انجام معامله باید به صراحت در شرایط و اسناد مناقصه از سوی مناقصه‌گزار قید و تعهد شود.
ماده۱۱ـ روش‌های انجام مناقصه
مناقصه به طرق زیر انجام می‌شود:
الف ـ در معاملات کوچـک، کارپرداز یا مأمور خرید باید با توجه به کم و کیف موضوع معامله (کالا، خدمت یا حقوق) درباره بهای آن تحقیق نماید و با رعایت صرفه و صلاح و اخذ فاکتور و به تشخیص و مسؤولیت خود، معامله را با تأمین کیفیت به کمترین بهای ممکن انجام دهد.
ب ـ در معاملات متوسط، کارپرداز یا مأمور خرید باید با توجه به کم و کیف موضوع معامله (کالا، خدمت یا حقوق) درباره بهای آن تحقیق نماید و با رعایت صرفه و صلاح و اخذ حداقل سه فقره استعلام کتبی، با تأمین کیفیت موردنظر، چنانچه بهای بدست‌آمده مورد تأیید مسئول آمادی یا مقام همطراز وی یا نماینده آنها باشد، معامله را با عقد قرارداد یا اخذ فاکتور و کمترین بهای ممکن انجام دهد و چنانچه اخذ سه فقره استعلام کتبی ممکن نباشد با تأیید مسؤول آمادی یا مقام همطراز وی یا نماینده آنها، به تعداد موجود اکتفا می‌شود.
تبصره۱ـ در خرید اضطراری می‌توان با تأیید شفاهی مسؤول آمادی یا مقام همطراز وی یا نماینده آنها برای انجام خرید اقدام نمود ولی اسناد هزینه قبل از اعمال حساب باید به تأیید کتبی مقام دستوردهنده برسد.
تبصره۲ـ اعطای نمایندگی به کارپرداز یا مأمور خرید مجاز نمی‌باشد.
ج ـ در معاملات بزرگ به یکی از روش‌های زیر عمل می‌شود:
۱ـ برگزاری مناقصه عمومی از طریق انتشار فراخوان در روزنامه‌های کثیرالانتشار.
۲ـ برگزاری مناقصه محدود.
۳ـ در خرید اضطراری، ترتیب انجام معامله با ابلاغ کتبی مسؤول آمادی یا مقام همطراز وی یا نماینده آنها تعیین و رعایت آن پس از انجام معامله توسط وی تأیید می‌گردد.
ماده۱۲ـ ارزیابی کیفی مناقصه‌گران
الف ـ در ارزیابی کیفی مناقصه‌گران، باید موارد زیر لحاظ شود:
۱ـ تضمین کیفیت خدمات و محصولات.
۲ـ داشتن تجربه و دانش در زمینه موردنظر.
۳ـ حُسن سابقه.
۴ـ داشتن پروانه کار یا گواهینامه‌های صلاحیت، در صورت لزوم.
۵ ـ توان مالی متقاضی برای انجام کار در صورت لزوم.
ب ـ مراحل ارزیابی کیفی مناقصه‌گران به شرح زیر است:
۱ـ تعیین معیارهای ارزیابی و اهمیت نسبی معیارها.
۲ـ تهیه اسناد ارزیابی.
۳ـ دریافت، تکمیل و ارسال اسناد ارزیابی از سوی متقاضیان.
۴ـ ارزیابی اسناد دریافت‌شده و تعیین امتیاز هر یک از مناقصه‌گران و رتبه‌بندی آنها.
۵ ـ اعلام اسامی مناقصه‌گران صلاحیتدار و امتیازات و رتبه آنها (تهیه لیست کوتاه).
۶ ـ مستندسازی ارزیابی کیفی مناقصه‌گران.
ج ـ آئین‌نامه اجرائی ارزیابی کیفی مناقصه‌گران تابع بند «ج» ماده «۱۲» قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ خواهدبود. ستاد کل حسب نیاز نیروهای مسلح، اصلاحات موردنیاز را اعمال خواهد نمود.
ماده۱۳ـ فراخوان مناقصه در معاملات بزرگ
الف ـ مفاد فراخوان مناقصه در معاملات بزرگ حداقل باید شامل موارد زیر باشد:
۱ـ نام و نشانی مناقصه‌گزار.
۲ـ نوع، کمیت و کیفیت کالا یا خدمات.
۳ـ نوع و مبلغ تضمین شرکت در مناقصه.
۴ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل و گشایش پیشنهادها.
۵ ـ مبلغ برآوردشده معامله و مبانی آن (در صورتی که تعیین آن میسر یا به مصلحت باشد). در مواردی که فهرست بهای پایه وجود دارد، برآورد مربوط طبق فهرست یادشده تهیه می‌شود.
۶ ـ اختیار مناقصه‌گزار در رد هر یک یا تمام پیشنهادها.
۷ـ پرداخت هزینه‌های آگهی‌ و ثبت قرارداد توسط برنده مناقصه (حسب لزوم).
ب ـ فراخوان مناقصه عمومی باید به تشخیص مناقصه‌گزار از دو تا سه نوبت حداقل در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کشوری یا استان مربوط منتشر گردد.
ج ـ مناقصه‌گزار می‌تواند علاوه بر موارد مذکور در بند (ب) این ماده از طریق سایر رسانه‌های گروهی و رسانه‌های ارتباط جمعی یا شبکه‌های اطلاع‌رسانی نیز فراخوان را منتشر نماید.
د ـ در صورتی که نیاز به برگزاری مناقصه بین‌المللی یا استفاده از تسهیلات اعتباری خارجی مطرح باشد، باید طبق مقررات مربوط و با رعایت موازین قانون حداکثر استفاده از توان فنی، مهندسی، تولیدی و صنعتی و اجرائی کشور مصوب ۱۲/۱۲/۱۳۷۵و پس از تصویب ستاد کل، آگهی مربوط در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و حداقل یک نوبت در یکی از روزنامه‌های انگلیسی زبان داخل و یک مجله یا روزنامه بین‌المللی مرتبط با موضوع مناقصه، منتشر شود.
ماده۱۴ـ اسناد مناقصه
الف ـ تمامی اسناد مناقصه باید به طور یکسان به همه داوطلبان تحویل شود.
ب ـ اسناد مناقصه شامل موارد زیر است:
۱ـ نام و نشانی مناقصه‌گزار.
۲ـ نوع و مبلغ تضمین مناقصه.
۳ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهادها و گشایش آنها.
۴ـ مبلغ پیش‌پرداخت و تضمین حُسن انجام کار و تضمین حُسن انجام تعهدات.
۵ ـ مدت اعتبار پیشنهادها.
۶ ـ شرح کار، مشخصات فنی بازرگانی، استانداردها، نوع، کمیت و کیفیت کالا یا خدمات.
۷ـ برنامه‌ریزی انجام کار یا تحویل کالا.
۸ ـ معیارها و روش ارزیابی کیفی مناقصه‌گران.
۹ـ روش تهیه و مهلت مقرر برای تسلیم پیشنهادها و تعداد نسخه‌های آنها.
۱۰ـ متن قرارداد شامل موافقتنامه، شرایط عمومی و خصوصی و ضمائم آن.
۱۱ـ صورتجلسات و توضیحات موضوع ماده (۱۷).
۱۲ـ سایر اسنادی که به تشخیص مناقصه‌گزار لازم باشد.
ج ـ بند ذیل باید در متن قرارداد قید شود:
مناقصه‌گزار اختیار دارد مقدار کالا یا خدمت مورد معامله را تا بیست و پنج درصد افزایش یا کاهش دهد مشروط بر اینکه کلیه محاسبات فنی نسبت به این افزایش یا کاهش متناسباً رعایت و تطبیق نماید.
ماده۱۵ـ ترتیب تهیه و تسلیم پیشنهادها
الف ـ شرکت‌کنندگان در مناقصه پس از دریافت یا خرید اسناد باید پیشنهادهای خود را به ترتیب زیر تهیه و به مناقصه‌گزار تسلیم کنند:
۱ـ تهیه و تکمیل اسناد و پیشنهادها.
۲ـ تسلیم پیشنهادها در مهلت مقرر در فراخوان مناقصه.
۳ـ دریافت رسید تحویل پیشنهادها.
ب ـ مهلت قبول پیشنهادها در مورد مناقصات داخلی و بین‌المللی از آخرین مهلت تحویل اسناد مناقصه به ترتیب نباید کمتر از ده روز و یک ماه باشد.
ماده۱۶ـ شرایط تسلیم و تحویل پیشنهادها
الف ـ هیچ یک از شرکت‌کنندگان در مناقصه، جز در مواردی که در اسناد مناقصه پیش‌بینی شده باشد، نمی‌توانند بیش از یک پیشنهاد تسلیم کنند.
ب ـ شرکت‌کنندگان در مناقصه، اسناد مناقصه و پیشنهادهای خود را باید در پاکت‌های جداگانه لاک و مهرشده شامل تضمین (پاکت الف)، پیشنهاد فنی بازرگانی (پاکت ب) و پیشنهاد قیمت (پاکت ج) بگذارند و همه پاکت‌ها را در لفاف مناسب و لاک و مهرشده قرار دهند.
ج ـ مناقصه‌گزار موظف است در مهلت مقرر همه پیشنهادهای ارائه‌شده شرکت‌کنندگان را پس از دریافت، ثبت و تا جلسه بازگشائی، از پاکت‌ها صیانت نماید.
د ـ هرگونه تسلیم، تحویل، اصلاح، جایگزینی و یا پس‌گرفتن پیشنهاد باید به صورت قابل گواهی و در مهلت و مکان مقرر در اسناد مناقصه انجام شود.
ماده۱۷ـ توضیح و تشریح اسناد
الف ـ چنانچه شرکت‌کننده در مناقصه، در اسناد مناقصه ابهام یا ایرادی مشاهده کند، می‌تواند از مناقصه‌گزار توضیح بخواهد.
ب ـ توضیحات و پاسخ به پرسش‌های مناقصه‌گران و همچنین در صورت تشکیل «جلسه توضیح اسناد»، رونوشت صورتجلسه آن مطابق ماده (۲۲) این مقررات به طور یکسان برای همه شرکت‌کنندگان مناقصه‌گر ارسال خواهدشد.
ماده۱۸ـ گشایش پیشنهادها
الف ـ پیشنهادهای مناقصه‌گران در زمان و مکان مقرر گشوده می‌شود.
ب ـ مراحل گشایش پیشنهادها به شرح زیر است:
۱ـ تهیه فهرست اسامی دریافت‌کنندگان اسناد (پیشنهاددهندگان)، حاضران و شرکت‌کنندگان در جلسه.
۲ـ باز کردن پاکت تضمین (پاکت الف) و کنترل آن.
۳ـ بازکردن پاکت فنی بازرگانی.
۴ـ بازکردن پیشنهاد قیمت و کنترل از نظر کامل بودن مدارک و امضای آنها و کنارگذاشتن پیشنهادهای غیرقابل‌قبول در مناقصات یک مرحله‌ای.
۵ ـ تحویل پاکت‌های فنی بازرگانی به کمیته فنی بازرگانی در مناقصات دو مرحله‌ای.
۶ ـ تهیه و تنظیم و امضای صورتجلسه گشایش پیشنهادها توسط کمیسیون مناقصه.
۷ـ تحویل پاکت‌های قیمت و پاکت تضمین پیشنهادهای ردشده به مناقصه‌گزار برای استرداد به ذی‌نفع.
ج ـ در صورت برگزاری مناقصه دومرحله‌ای، زمان و مکان تشکیل جلسه گشایش پیشنهادهای قیمت، در جلسه گشایش پاکت‌ها اعلام خواهدشد، این مدت فقط برای یک بار تا سقف مدت اعتبار پیشنهادها قابل تمدید است. در این صورت پاکت‌های قیمت در یک لفاف لاک و مهرشده توسط سازمان مناقصه‌گزار صیانت می‌شود. در مناقصات یک‌مرحله‌ای، پیشنهادهای قیمت بی‌درنگ گشوده و براساس ماده (۲۰) این مقررات، برنده مناقصه تعیین می‌شود.
د ـ واحد مناقصه‌گزار می‌تواند از مناقصه‌گران یا نمایندگان آنها جهت حضور در جلسه گشایش پیشنهادهای مالی دعوت نماید.
ماده۱۹ـ ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها
الف ـ در مناقصات دو مرحله‌ای، مناقصه‌گزار موظف است براساس معیارها و روش‌های اعلام‌شده در اسناد مناقصه، ارزیابی کیفی مناقصه‌گران و ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها را انجام و اعلام نماید.
ب ـ در صورتی که بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها لازم باشد، نتیجه بررسی طی مهلتی که کمیسیون مناقصه معین می‌کند به جلسه بعدی کمیسیون احاله می‌شود و براساس گزارش کمیته فنی بازرگانی، پاکت‌های قیمت پیشنهاددهندگانی که امتیاز فنی بازرگانی لازم را احراز کرده‌اند، گشوده می‌شود.
ج ـ هرگونه ارزیابی فنی بازرگانی، تنها پیش از گشودن پیشنهادهای قیمت مجاز است.
د ـ پاکت پیشنهاد قیمت مناقصه‌گرانی که در ارزیابی‌های فنی بازرگانی پذیرفته نشده‌اند، باید ناگشوده بازگردانده شود.
ماده۲۰ـ ارزیابی مالی و تعیین برنده مناقصه
الف ـ هنگام ارزیابی مالی، مناقصه‌گری که مناسب‌ترین قیمت را حائز شده باشد، به عنوان برنده اول اعلام خواهدشد و برنده دوم در صورتی اعلام می‌شود که تفاوت قیمت پیشنهادی وی با برنده اول، کمتر از مبلغ تضمین باشد. روش ارزیابی مالی باید در اسناد مناقصه به صورت مشروح با ذکر نحوه تأثیرگذاری ارزیابی فنی بازرگانی بر قیمت اعلام شود.
ب ـ پس از گشودن پاکت‌های قیمت، چنانچه بررسی قیمت‌ها و تجزیه و کنترل مبانی آن لازم باشد، کمیسیون مناقصه می‌تواند بررسی آن را به کمیته فنی بازرگانی ارجاع نماید و کمیته فنی بازرگانی حداکثر ظرف دو هفته نتیجه ارزیابی را به کمیسیون مناقصه اعلام می‌کند.
ج ـ پس از گشودن پیشنهادهای قیمت، تضمین برنده اول و دوم، نزد مناقصه‌گزار نگهداری و تضمین سایر مناقصه‌گران بازگردانده می‌شود.
د ـ در مناقصات بین‌المللی، مناقصه‌گران داخلی نسبت به مناقصه‌گران خارجی ترجیح دارند. موضوع ترجیح مناقصه‌گران داخلی، در اسناد مناقصه قید خواهدشد. مناقصاتی که در آنها رعایت این قاعده به مصلحت نباشد، باید از سوی بالاترین مقام سازمان ذیربط تأیید شود.
هـ ـ مناقصه‌گزار موظف است پس از تعیین برنده مناقصه نتیجه را به وی ابلاغ نماید تا برای انجام معامله مراجعه کند.
و ـ در صورتیکه تفاوت حداقل قیمت پیشنهادی با مبلغ برآوردشده معامله کمتر از ۱۰% باشد و کمیسیون مناقصه به دلیل عدم‌توجیه اقتصادی قصد رد کلیه پیشنهادها را داشته باشد، کمیسیون مذکور می‌تواند قیمت معامله را با موافقت شرکت‌کننده حائز حداقل قیمت، تعدیل و شرکت‌کننده مذکور را برنده مناقصه اعلام نماید.
ز ـ در صورتیکه حائز حداقل قیمت، بیش از یک نفر باشد برنده مناقصه به ترتیب و اولویت ذیل تعیین می‌گردد:
۱ـ توافق حائزین حداقل قیمت در مهلتی که کمیسیون مناقصه تعیین می‌کند.
۲ـ شخصی که در محل انجام کار سکونت دارد.
۳ـ به تشخیص کمیسیون مناقصه.
۴ـ از طریق قرعه.
ماده۲۱ـ انعقاد قرارداد
الف ـ قرارداد با برنده مناقصه، باید پیش از پایان مدت اعتبار پیشنهادها منعقد شود. این مدت حداکثر برای یک بار و برابر مدت پیش‌بینی‌شده در اسناد مناقصه قابل تمدید است. بعد از عقد قرارداد تضمین پیشنهاددهنده دوم مسترد می‌گردد.
ب ـ قرارداد با برنده اول در مهلت پیش‌بینی‌شده در اسناد، منعقد خواهدشد. چنانچه برنده اول از انعقاد قرارداد امتناع نماید و یا ضمانت انجام تعهدات را ارائه ننماید، تضمین مناقصه وی ضبط و قرارداد با برنده دوم منعقد می‌گردد. در صورت امتناع نفر دوم، تضمین وی نیز ضبط و مناقصه تجدید خواهدشد.
فصل چهارم ـ مقررات مناقصات
ماده۲۲ـ شرایط ارسال اسناد و مکاتبات
ارسال مکاتبات یا اسناد مرتبط با مناقصه موضوع ماده (۲۰) این مقررات در صورتی معتبر است که فرستادن آن جز در موارد تغییر نشانی یا محل قابل تصدیق باشد؛ مانند پست سفارشی، تلگرام، تلکس و نظایر آن.
ماده۲۳ـ مستندسازی و اطلاع‌رسانی
الف ـ سازمانهای تابعه نیروهای مسلح می‌توانند اطلاعات مربوط به مناقصات عمومی را با هماهنگی حفاظت اطلاعات واحد ذیربط بشرح مقررات این ماده و رعایت سایر مقررات در بانک اطلاعات و پایگاه ملی اطلاع‌رسانی مناقصات کشور بشرح زیر درج نمایند:
۱ـ فراخوان مناقصه.
۲ـ خلاصه اسناد مناقصه.
۳ـ روش و مراحل ارزیابی کیفی مناقصه‌گران و نتایج ارزیابی آنها.
۴ـ صورتجلسات و نتایج ارزیابی‌ها.
۵ ـ نام، مشخصات و نحوه انتخاب برنده یا برندگان مناقصه.
ب ـ مناقصه‌گزار موظف است اطلاعات موضوع بند (الف) این ماده و نیز همه اسناد مناقصه را به نحوی مطمئن بایگانی و نگهداری کند.
ج ـ بانک اطلاعات موصوف طبق ماده «۲۳» قانون برگزاری مناقصات توسط دولت ایجاد خواهدشد.
ماده۲۴ـ تجدید و لغو مناقصه
الف ـ مناقصه در شرایط زیر تجدید می‌گردد:
۱ـ کم بودن تعداد مناقصه‌گران به تشخیص کمیسیون مناقصه.
۲ـ امتناع برندگان اول و دوم مناقصه از انعقاد قرارداد.
۳ـ پایان مدت اعتبار پیشنهادها.
۴ـ رأی هیأت رسیدگی به شکایات.
۵ ـ بالابودن قیمتها به نحوی که توجیه اقتصادی طرح منتفی گردد.
ب ـ مناقصه در شرایط زیر لغو می‌شود:
۱ـ نیاز به کالا یا خدمات موضوع مناقصه مرتفع شده باشد.
۲ـ تغییرات زیادی در اسناد مناقصه لازم باشد و موجب تغییر در ماهیت مناقصه‌ گردد.
۳ـ پیـشامدهای غیرمتعارف نظیر جنـگ، زلزله، سیل و مانند آنها با تشخـیص مناقصه‌گزار.
۴ـ رأی هیأت رسیدگی به شکایات.
۵ ـ تشخیص کمیسیون مناقصه مبنی بر تبانی بین مناقصه‌گران.
ج ـ مناقصه‌گزار باید تجدید و یا لغو مناقصه را به نحو مقتضی به آگاهی مناقصه‌گران برساند.
ماده۲۵ـ نحوه رسیدگی به شکایات
الف ـ چـنانچه هر یک از مناقصه‌گران نسـبت به اجرانشدن موادی از مقررات برگزاری مناقصات اعتراض داشـته باشد می‌تواند به بالاترین مقام سازمان مناقصه‌گزار شکایت کند.
ب ـ سازمان مناقصه‌گزار مکلف است در مهلت پانزده روز کاری از تاریخ دریافت شکایت، رسیدگی‌های لازم را به عمل آورده و در صورت وارد دانستن اعتراض، مطابق مقررات مربوط اقدام نماید و در صورتی که شکایت را وارد تشخیص ندهد، ظرف مهلت تعیین‌شده جوابیه لازم را به شاکی اعلام کند.
ج ـ در صورت عدم پذیرش نتیجه توسط شاکی، هیأت رسیدگی به شکایات موضوع را بررسی و رأی قطعی را طی پانزده روز اعلام خواهدکرد. در صورت اعتراض هر یک از طرفین، موضوع جهت رسیدگی قانونی به مراجع ذی‌صلاح ارجاع می‌شود و فرآیند برگزاری مناقصه نیز روال معمول خود را طی خواهدکرد.
ماده۲۶ـ نحوه برگزاری مناقصه محدود
مناقصه محدود با رعایت مواد (۴) و (۱۳) در موارد زیر برگزار می‌شود:
الف ـ وجود فهرست‌های مناقصه‌گران صلاحیتدار.
تهیه فهرست موضوع این ماده طبق مقررات آیین‌نامه موضوع ماده ۲۶ قانون برگزاری مناقصات مصوب سال ۱۳۸۳ خواهدبود و اصلاحات موردنیاز بنا به پیشنهاد سازمانهای تابعه توسط ستاد کل اعمال می‌گردد.
تا زمان تصویب آیین‌نامه مذکور تهیه فهرست بر عهده کمیته فنی بازرگانی خواهدبود که به تأیید بالاترین مقام سازمان ذیربط می‌رسد.
ب ـ وجود فهرست کوتاه مناقصه‌گران صلاحیتدار که طبق ماده (۱۲) این مقررات حداکثر دو سال قبل تهیه شده باشد.
در مناقصه محدود نیازی به انتشار آگهی (انجام ترتیبات موضوع بندهای «ب»، «ج» و «د» ماده۱۳) این مقررات نیست.
ماده۲۷ـ ترک تشریفات مناقصه
در مواردی که انجام مناقصه در معاملات بزرگ براساس گزارش توجیهی مناقصه‌گزار به تشخیص یک هیأت سه نفره مرکب از مقامات مذکور در ماده(۲۸) این مقررات میسر نباشد، می‌توان معامله را به طریق دیگری انجام داد و در این صورت هیأت ترک تشریفات مناقصه با رعایت صرفه و صلاح سازمان ترتیب انجام این‌گونه معاملات را با رعایت سایر مقررات مربوط در هر مورد برای یک نوع کالا یا خدمت تعیین و اعلام خواهدنمود.
ماده۲۸ـ ترکیب هیأت ترک تشریفات مناقصه
ترکیب هیأت ترک تشریفات مناقصه موضوع ماده (۲۷) این مقررات به شرح زیر خواهدبود:
الف ـ در ستادهای اصلی سازمانهای نیروهای مسلح (ستادکل، ستادهای مشترک، حوزه ستادی وزارت، ستاد ناجا)
۱ـ نماینده رئیس ستاد یا وزیر یا فرمانده ناجا ۲ـ نماینده معاونت تخصصی ذیربط و ۳ـ ذیحساب.
معاونت ذیربط در معاملات مختلف از سوی رئیس ستاد یا وزیر یا فرمانده ناجا تعیین می‌شود.
ب ـ در سایر واحدهای تابعه سازمانهای نیروهای مسلح ۱ـ مقام مجاز یا یک نفر از کارکنان خبره و متعهد به انتخاب وی ۲ـ نماینده مسئول آمادی یا مقام همطراز و ۳ـ عامل ذیحساب.
ج ـ در مورد انجام معاملات دانشگاهها، بنیادها و شرکتها یا سایر مؤسسات، ۱ـ مقام مجاز یا نماینده وی ۲ـ حسـب مورد ذیحساب یا مدیر مالی و ۳ـ یک نـفر به انتخاب هیأت امناء یا مجمع عمومی یا شورای عالی حسب مورد.
تبصره۱ـ هیأت موضوع این ماده که در هر مورد بنا به دعوت مقام مجاز تشکیل می‌شود، با حضور هر سه نفر اعضای مربوطه رسمیت دارد و کلیه اعضاء مکلف به حضور در جلسات هیأت و ابرازنظر خود نسبت به گزارش توجیهی سازمان یا واحد مربوط در مورد تقاضای ترک مناقصه و همچنین نحوه انجام معامله موردنظر هستند لکن تصمیمات هیأت با رأی اکثریت اعضاء معتبر خواهدبود.
تبصره۲ـ در اجرای ماده (۲۷) این مقررات در صورتی که مبلغ معامله بیش از پنجاه برابر نصاب معاملات کوچک باشد، انجام معامله پس از تصویب هیأت‌های سه نفری موضوع این ماده با تأیید رئیس ستاد یا وزیر یا یکی از معاونین به انتخاب آنها و در مورد معاملات مربوط به نیرو، فرمانده نیرو مجاز خواهدبود.
تبصره۳ـ در اجرای بند (د) این ماده در صورتی که مبلغ معامله بیش از دویست برابر نصاب معاملات کوچک باشد انجام معامله پس از تصویب هیأتهای سه نفری موضوع این ماده منوط به تأیید هیأتی مرکب از رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس ستاد سازمان ذیربط (در مورد معاملات مربوط به نیروی انتظامی فرمانده نیرو) و وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا نمایندگان آنها خواهدبود.
در خصوص معاملات مربوط به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، بجای وزیر یا نماینده وی، نماینده معاونت آماد و مهندسی و تحقیقات صنعتی ستاد کل حضور خواهد داشت.
ماده۲۹ـ موارد عدم الزام به برگزاری مناقصه
در موارد زیر الزام به برگزاری مناقصه نیست و سازمانهای اجرائی مندرج در ماده (۱) این مقررات می‌توانند بدون انجام تشریفات مناقصه، معامله موردنظر را انجام دهند:
الف ـ خرید اموال منقول، خدمات و حقوقی که به تشخیص و مسئولیت مقام مجاز منحصر به فرد (انحصاری) بوده و دارای انواع مشابه نباشد.
ب ـ خرید، اجاره به شرط تملیک یا اجاره گرفتن اموال غیرمنقول که به تشخیص و مسؤولیت مقام مجاز با کسب نظر از هیأت کارشناسان رسمی دادگستری حداقل سه نفر و یا هیأت کارشناسان خبره مربوطه در صورت نبود کارشناسان رسمی انجام خواهدشد.
ج ـ خرید اموال منقول و غیرمنقول، کالا و خدمات با قیمت تعیین‌شده یا کمتر یا حقوقی که نرخ‌های آنها از طرف مراجع قانونی ذیصلاح تعیین شده باشد.
د ـ تعمیر تجهیزات و ماشین‌آلات ثابت و متحرک و تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات صرفاً جایگزین و مرتبط با تداوم تولید در واحدهای تولیدی به نحوی که شامل توسعه واحد نگردد به تشخیص و مسؤولیت مقام مجاز با رعایت صرفه و صلاح کشور و نیروهای مسلح.
هـ ـ خرید خدمات مشاوره اعم از مهندسی مشاور و مشاوره فنی بازرگانی مشتمل بر مطالعه، طراحی و یا مدیریت بر طرح و اجرا و نظارت و یا هر نوع خدمات مشاوره‌ای و کارشناسی.
مقررات اجرائی این بند از جهت ضوابط، موازین و معیارهای خدمات مشاوره تابع آیین‌نامه اجرایی بند «ه» ماده «۲۹» قانون برگزاری مناقصات خواهدبود. اصلاحات موردنیاز حسب لزوم توسط ستاد کل اعمال می‌شود.
و ـ خدمات فرهنگی و هنری، آموزشی و ورزشی و نظایر آن به تشخیص و مسؤولیت مقام مجاز که برگزاری مناقصه مقدور نباشد با رعایت صرفه و صلاح نیروهای مسلح.
زـ خرید قطعات یدکی برای تعویض و یا تکمیل لوازم و تجهیزات ماشین‌آلات ثابت و متحرک موجود و همچنین ادوات و ابزار و وسایل اندازه‌گیری دقیق و لوازم آزمایشگاههای علمی و فنی و نظایر آن که تأمین آن با تشخیص مقام مجاز از طریق مناقصه امکان‌پذیر نباشد، با تعیین بهای مورد معامله از سوی حداقل یک نفر کارشناس رشته مربوط که حسب مورد توسط مقام مجاز انتخاب می‌شود.
ح ـ در مورد معاملات دارای طبقه‌بندی با رعایت صرفه و صلاح نیروهای مسلح به تأیید رئیس ستاد، وزیر یا فرمانده نیرو حسب‌مورد.
ط ـ خرید سهام و تعهدات ناشی از اجرای احکام قضائی.
ی ـ در مورد معاملاتی که طرف معامله وزارتخانه یا مؤسسه دولتی و یا شرکت دولتی باشد.
ک ـ در مورد معاملاتی که انجام آنها به تشخیص و مسئولیت مقام مجاز با مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات تابعه که بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه و یا مالکیت آنها متعلق به مؤسسات و نهادهای مذکور است به صرفه و صلاح نیروهای مسلح باشد.
ماده۳۰ـ نسخ قوانین
از تاریخ تصویب این مقررات کلیه قوانین و مقررات مغایر منسوخ می‌شود.
مقررات فوق مشتمل بر ۳۰ ماده و ۱۲ تبصره در تاریخ /۴/۱۳۸۶ به تصویب رئیس ستاد کل نیروهای مسلح رسیده است و از تاریخ ابلاغ ستاد کل لازم‌الاجرا می‌باشد.